७. ‘माणूस’ बांधूया!

पैसा मिळाला, की सर्व सुखे आपल्या पायाशी लोळण घेतात ही एक प्रकारची चुकीची मानसिकता समाजात फोफावत आहे; परंतु वस्तुस्थिती तशी नाही असे सांगण्याचा प्रयत्न प्रस्तुत पाठातून लेखक प्रवीण दवणे यांनी केला आहे. माणसाच्या मूलभूत गरजा अन्न, वस्त्र, निवारा या आहेत. जसजशी प्रगती होत गेली, माणुसकी कमी होऊन त्याची जागा व्यवहाराने घेतली आणि साहजिकच पैसा मोठा झाला. प्रत्येक जण हा पैसा मिळवण्याच्या स्पर्धेत डोळ्याला झापड लावून धावू लागला. संवाद, प्रेम, वात्सल्य, प्रामाणिकपणा हा हळूहळू नष्ट झाल्यातच जमा होऊ लागला. लेखक इथे हेच सांगायचा प्रयत्न करत आहेत, की भविष्यात जर माणसा-माणसांतील नाती टिकवून ठेवायची असतील, कुटुंबव्यवस्थेला जपायचे असेल, तर संवाद हरवून चालणार नाही. पैशांच्या पाठी भान हरपून पळण्याआधी आपण थोडे थांबून स्वत:ला काही प्रश्‍न विचारले पाहिजेत जसं को आपल्या गरजा काय आहेत? आणि खरंच आहेत का? या जीवघेण्या स्पर्धेत आपण स्वत:च्या शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्याची हेळसांड करून काय मिळवले? याचा विचार होणेही गरजेचे आहे. त्यामुळे, पैसा हे आपल्या गरजा (त्याही मर्यादित) पूर्ण करण्याचे साधन असून ते आपले जीवनाचे साध्य नाही. आपले बहुमोल आयुष्य, आपली माणसे, आपले आरोग्य हेच आपले साध्य असले पाहिजे. माणसाने संवादाने माणसं जोडली पाहिजेत. पैशांनी फक्त व्यवहार होऊ शकतो, प्रेम नाही. त्यामुळे, भविष्यात आपल्याला माणसे जोडायची आहेत, संवाद फुलवायचा आहे, नाती जोपासायची आहेत आणि हे सर्व तेव्हाच शक्‍य होईल जेव्हा आपण पैशाला केवळ एक साधन मानू, साध्य नाही.