वाक्य प्रचार [(विभाग -४ भाषाभ्यास) 4 Marks]
Click the question to check your answer
संतवाणी (अ) योगी सर्वकाळ सुखदाता
अर्थ: दर्जा घसरणे
वाक्य : रिलायंस कंपनीत अध:पतन होण्याची आशंका आहे.
अर्थ: जन्म घेणे
वाक्य : कधी-कधी एखादा महात्मा या पृथ्वीवर जन्म पावतो.
पाठ ३ : शाल
अर्थ: हरवणे
वाक्य : बाबांनी दिलेले किमती पेन राहुल गमावून बसला.
अर्थ: फेरफटका मारणे
वाक्य : कुत्र्याला सकाळी चक्कर मारायला खूप आवडते.
अर्थ: वेळ मिळणे
वाक्य : काम लवकर संपला म्हणून आईला थोडी उसंत मिळाली.
पाठ ४ : उपास
अर्थ: आपण होऊन संकट ओढवून घेणे
वाक्य : राकेशने मधमाशांच्या पोळ्यात हात घातला म्हणजे हात दाखवून अवलक्षण केला.
अर्थ: एखादा बेत उधळून लावणे
वाक्य : राकेशच्या मूर्खपणामुळे संपूर्ण योजनेला सुरुंग लागली.
अर्थ: खूप संताप येणे
वाक्य : गाडी चोरीला गेल्याने राकेशच्या अंगाचा तिळपापड झाला.
पाठ :६ चुडीवाला
अर्थ: दया येणे
वाक्य : भिकाऱ्याची अवस्था पाहून राकेशला त्याची कीव आली.
अर्थ: भीड वाटणे
वाक्य : आपण नापास झालो हे सांगताना मला संकोच वाटला.
अर्थ: मदत मिळणे
वाक्य : गरीबांना मदत करण्यासाठी लोकांनी हातभार लावला.
अर्थ: नमस्कार करणे
वाक्य : परीक्षेला जाताना राकेशने आईच्या पायांना स्पर्श केला.
अर्थ: हट्ट धरणे
वाक्य : राकेशने मोबाईल फोन पाहिजे असा आग्रह धरला.
अर्थ: आयुष्याचे मोल देणे
वाक्य : लाखो जवानांनी देशासाठी आपले जीवन समर्पित केले.
अर्थ: आवाजाने गोंधळ करणे
वाक्य : माकडाला पाहण्यासाठी मुलांनी गलका केला.
पाठ : ७ फूटप्रिन्टस
अर्थ: हीन दर्जाचे वाटणे
वाक्य : कोणतेही काम करणे कमीपणाचे वाटता कामा नये.
अर्थ: भ्रम होणे
वाक्य : खिडकीत कोणीतरी आहे असा राकेशला भास झाला.
अर्थ: शांत होणे
वाक्य : बाबा रागावून बोलले, तेव्हा राकेश वरमला.
अर्थ: शरम वाटणे
वाक्य : राकेशची चोरी पकडली गेली तेव्हा त्याचा चेहरा पडला.
अर्थ: आश्चर्याने पाहणे
वाक्य : माथेरानच्या सुंदर दृश्याकडे राकेश आ वासून पाहत राहिला.
अर्थ: सोया नसणे
वाक्य : दुसऱ्यांना आपल्या कामात चुका काढण्याचा वाव देऊ नये.
पाठ : ८ ऊर्जाशक्तीचा जागर
अर्थ: मुकाबला करणे
वाक्य : आलेल्या संकटांचा नेहमी धैर्याने सामना करावा.
अर्थ: आवड लावणे.
वाक्य : काकांनी मला मराठी भाषेची गोडी लावली.
अर्थ: हिंमत न हारणे.
वाक्य : कठीण परिस्थितीत माणसाने धीर सोडू नये.
अर्थ: भीतीने शहारा येणे.
वाक्य : रात्रीच्या वेळी जंगलातून एकटाच जाताना राकेशच्या अंगावर काटा उभा राहिला.
अर्थ: चकित होणे.
वाक्य : भारतीय स्त्रियांची बुद्धी पाहून मी अगदी थक्क होऊन गेलो.
अर्थ: मनावर प्रभाव पडणे.
वाक्य : जादूचे खेळ पाहून मुले भारावून गेली.
पाठ : १० रंग साहित्याचे
अर्थ: कुतूहल वाढणे.
वाक्य : आई पहिल्यांदाच विमानात बसणार होती, त्यामुळे तिची उत्कंठा वाढली.
अर्थ: गुंगून जाणे.
वाक्य : राकेश चित्र काढण्यात अगदी रममाण होता.
अर्थ: चाल देणे.
वाक्य : त्या कवितेत स्वरसाज चढवलं आहे, ती सुंदरतेने भरलेली आहे.
अर्थ: जाणीव ठेवणे.
वाक्य : तरूण पीढ़ीने मोठ्यांशी बोलताना वयेचे भान ठेवावे.
अर्थ: सहकार्य करणे.
वाक्य : हातात हात घालून काम करण्याने सर्वांची प्रगती होते.
अर्थ: विनंती करणे.
वाक्य : मुलाच्या सुखासाठी आईने सर्वांकडे आर्जव केला.
अर्थ: निश्चय करणे.
वाक्य : मोठेपणी गायक होण्याची राकेशने ठाम खूणगाठ बांधली होती.
(१) उत्कंठा वाढणे – अर्थ : कुतूहल वाढणे.
वाक्य : रमेशला समुद्र पाहण्याची उत्कंठा वाढली.
(२) रममाण होणे – अर्थ : गुंगून जाणे.
वाक्य : शीतल गाण्यात रममाण झाली.
(३) स्वरसाज चढवणे – अर्थ : चाल देणे.
वाक्य : गाण्याला संगीतकाराने स्वरसाज चढवला.
(४) भान ठेवणे – अर्थ : जाणीव ठेवणे.
वाक्य : आपल्याला अभ्यासाचे भान ठेवले पाहिजे.
(५) हातात हात घालणे – अर्थ : सहकार्य करणे.
वाक्य : स्नेहा आणि नेहा अभ्यासात हातात हात घालून मदत करतात.
(६) आर्जव करणे – अर्थ : विनंती करणे.
वाक्य : रमेशने आईला बाहेर खेळायला जाण्यासाठी आर्जव केले.
(७) खूणगाठ बांधणे – अर्थ : निश्चय करणे.
वाक्य : सुनीलने डॉक्टर होण्याची खूणगाठ बांधली.
(१) चौकस राहणे – अर्थ : सावध राहणे.
वाक्य : रस्त्यावर चालताना चौकस राहावे.
(२) पारंगत असणे – अर्थ : कुशल असणे.
वाक्य : रोहन गणितात पारंगत आहे.
(३) राबता असणे – अर्थ : सतत हालचाल असणे.
वाक्य : बाजारात दिवसभर लोकांचा राबता असतो.
(४) अंगावर मूठभर मांस चढणे – अर्थ : आनंद होणे.
वाक्य : शिक्षकांनी अजयच्या चित्राचे कौतुक केल्यामुळे त्याच्या अंगावर मूठभर मांस चढले.
(५) भान ठेवणे – अर्थ : जाणीव ठेवणे.
वाक्य : आपल्याला अभ्यासाचे भान ठेवले पाहिजे.
(६) उत्साहाला उधाण येणे – अर्थ : खूप उत्साह वाटणे.
वाक्य : अमृताला बक्षीस मिळाल्यावर तिच्या उत्साहाला उधाण आले.
(१) कष्टी होणे – अर्थ : दु:खी होणे.
वाक्य : रमाबाई मुलीच्या दुःखामुळे कष्टी होते.
(२) पुष्टी देणे – अर्थ : पाठिंबा देणे.
वाक्य : मुलांनी सरांच्या निर्णयाला पुष्टी दिली.
(१) कवेत घेणे – अर्थ : मिठीत घेणे.
वाक्य : आईने आपल्या निराश लेकीला कवेत घेतले.
(२) मरगळ झटकणे – अर्थ : आळस सोडणे.
वाक्य : रघूने मरगळ झटकून अभ्यास केला.
(१) आनंद गगनात न मावणे – अर्थ : खूप आनंद होणे.
वाक्य : अचानक दारात मामा-मामींना बघून सर्वांचा आनंद गगनात मावेना.
(२) हेवा वाटणे – अर्थ : मत्सर वाटणे.
वाक्य : मानसीला बक्षीस मिळाल्यावर मला तिचा हेवा वाटला.
(३) खूणगाठ बांधणे – अर्थ : निश्चित करणे.
वाक्य : मी मोठा झाल्यावर डॉक्टर होण्याची खूणगाठ बांधली.
(४) नाव उज्ज्वल करणे – अर्थ : नाव उंचावणे.
वाक्य : रोहनने परीक्षेत पहिला येऊन शाळेचे नाव उज्ज्वल केले.
(१) हुरळून जाणे – अर्थ : खूप आनंद होणे.
वाक्य : सविताला बक्षीस मिळाल्यावर ती खूप हुरळून गेली.
(२) आर्जव करणे – अर्थ : विनंती करणे.
वाक्य : मधुरने आईला सहलीसाठी आर्जव केले.
(३) कट करणे – अर्थ : कारस्थान रचणे
वाक्य : काही लोकांनी रमेशला फसवण्यासाठी कट केला.
(४) झोकून देणे – अर्थ : एखाद्या कार्यात मनापासून सहभाग घेणे.
वाक्य : रोहनने परीक्षेसाठी अभ्यासात स्वतःला झोकून दिले.
(i) साकार करणे – अर्थ : पूर्ण करणे.
वाक्य : रोहनने आपले स्वप्न साकार केले.
(ii) ललकार घुमवणे – अर्थ : जयजयकार करणे.
वाक्य : मुलांनी मैदानात जोरात ललकार घुमवला.
(iii) आर्जव करणे – अर्थ : विनंती करणे.
वाक्य : रमेशने आईला बाहेर खेळायला जाण्यासाठी आर्जव केले.
(iv) तथ्य असणे – अर्थ : बरोबर असणे.
वाक्य : विज्ञानाच्या नियमांत तथ्य असते.
(v) उत्साहाला उधाण येणे – अर्थ : खूप उत्साह वाटणे.
वाक्य : अमृताला बक्षीस मिळाल्यावर तिच्या उत्साहाला उधाण आले.